کد مطلب:19383 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

ماديات ( امور دنيوي ) و معنويات چيست ؟ آيا معنويات آن است كه از حواس پنجگانه ما بيرون باشد ؟

ماديات آن است كه انسان را به آرمان هاي مادي و حيواني برساند ، مانند تلاش براي رسيدن به مسكن، خوراك، پوشاك، شغل و مقام و گزينش همسر و آنچه كه مربوط به زندگي مادي و دنيوي است. معنويات يعني كارهايي كه مربوط به اخلاق عبادات و آنچه موجب تقرب به خدا مي شود و يا چيزهايي كه از نظر بشر ارزشمند است مانند عفو، گذشت ، ايثار ، انفاق و... با انگيزه الهي مي توان به توسعه ماديات پرداخت ، همانگونه كه حضرت علي ( عليه السلام ) به علاء بن زياد فرمود اگر اين خانه وسيع را مركز پذيرايي بندگان خدا و يا كانون احياي حقوق خلق قرار دهي همين مسكن دنيوي خانه آخرت خواهد شد ، پيامبر فرمود ( الكاد علي عياله كالمجاهد في سبيل الله ) كسي كه تلاش كند زندگي اهل و عيالش را سامان دهد و سربار جامعه نشود بمنزله جهاد در راه خداست. ولي كسي كه هدفش رسيدن به لذايذ مادي ودنيوي باشد حتي علم دين را براي دنيا بياموزد چنين كسي مادي و ماده گراست . كسي كه زبان حالش اين است كه (ربنا آتنا في الدنيا ) خدايا فقط دنياي ما را آباد كن پول ، مقام، مركب سواري ، كثرت مال واولاد بده ( وما لهم في الآخرة من خلاق ) چنين كسي بهره اي از معنويت ندارد ، چنين فردي از نظر ماده گرايي با كساني كه قرآن آنها را توصيف مي كند ( يعملون ظاهراً من الحياة الدنيا وهم عن الآخرة لغافلون ) يعني تنها ظاهري از حيات دنيا را ميشناسند و از آخرت كه مرحله نهايي ومعنويت است غافل هستند ، اين اعمال مولود حُبّ دنياست امام صادق (عليه السلام) فرمود : (سر چشمه هر لغزش وخطايي حب دنياست ).( اصول كافي ج 2 / 315 ) ولي اگر من غدا بخورم به خاطر قوت و نيرو گرفتن و در راه عبادت و خدمت خلق همين ماديت تبديل به معنويت مي شود ( قَوِّ علي خدمتك جوارحي ) چون قصدم تغيير كرده است ، اما قسمت ديگر پُرسش شما اين است كه گفتيد: آيا معنويات آن است كه از حواس پنجگانه ما بيرون باشد ؟ نميشود گفت همواره معنويات از قلمرو حواس ظاهري خارج است چرا كه گفتيم هر عملي كه رنگ خدايي داشته باشد معنويت است اگر چه كسب پول و مقام باشد يا باغداري و تجارت و هر كاري كه براي خدا نباشد بلكه براي كسب شهرت ومقام و لو نماز باشد اين يك نوع ماده گرايي است بستگي به انگيزه و عقيده دارد (نية المؤمن خير من عمله) ( مرتضي مطهري تعلم وتربيت در اسلام : 185 و 186 ) يعني نيت خير مؤمن از عمل كافر بهتر است قرآن مي فرمايد : ( اقم الصلوة لذكري ) نماز را به خاطر ياد من بر پاي داريد نه به انگيزه هاي پست مادي ، البته معنويت با حواس پنجگانه و ابزارهاي علمي ديده نميشود چنانچه رذايل اخلاقي نيز محسوس نيست مانند بخل ، تكبر و حسد ، رشد معنوي انسان نيز محسوس نيست ولي نماز كه شكل صوري عبادت است ديده ميشود.